یکی از مشکلات مهمی که در هنگام آتش سوزی برای بسیاری از افراد ممکن است به وجود آید، عدم آشنایی درست جهت استفاده از کپسول آتش نشانی است. حادثه خبر نمی‌کند! این جمله را بارها شنیده‌ایم و می‌دانیم که باید همیشه آمادگی لازم برای مقابله با حوادث را داشته باشیم. در این میان نحوه استفاده صحیح از انواع خاموش کننده‌ها و تسلط کافی بر آن‌ها بسیار ضروری است. چه بسا استفاده نادرست از این مهار کننده‌ها خسارات جبران ناپذیری را به وجود آورده است. در این مقاله از وبلاگ نیکوکار قصد داریم به نکات ایمنی استفاده از کپسول آتش نشانی بپردازیم. دانستن این نکات برای واکنش صحیح در هنگام بروز آتش سوزی برای همه ما ضروری است، بنابراین پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
نکات ایمنی استفاده از کپسول آتش نشانی چیست؟
داشتن دانش کافی یکی از مهمترین موارد برای مقابله با حوادث است. این آگاهی در خصوص حوادثی مانند آتش سوزی شامل استفاده صحیح از کپسول آتش نشانی است. در ادامه به مهمترین این نکات ایمنی اشاره کرده‌ایم:
شناسایی مسیر خروج
همیشه یک مسیر خروج اضطراری را برای مواقعی که قادر به خاموش کردن آتش نیستید در نظر بگیرید. باید به این نکته توجه داشته باشید که در هنگام نصب کپسول آتش نشانی گزینه‌های خروج چندگانه در نزدیکی کپسول آتش نشانی وجود داشته باشند.
در هنگام استفاده از کپسول آتش نشانی باید پشت به مسیر خروجی بایستید و بسته به میزان آتش فاصله خود را با آن تنظیم کنید. معمولا برد بسیاری از کپسولهای آتش نشانی بین 2.4 تا 3.7 متر است. هنگامی که آتش تا حدی مهار شد می‌توانید به آن نزدیکتر شوید تا به صورت کامل حریق را خاموش کنید.
شناسایی کپسول آتش نشانی مورد نیاز خود
اولین اقدام جهت استفاده از کپسول آتش نشانی شناسایی درست نوع کپسول آتش نشانی است. در این خصوص راه‌های مختلفی برای تشخیص درست کپسول آتش نشانی وجود دارد که در ادامه به صورت مختصر به این موارد اشاره کرده‌ایم.
1-استاندارد
طبق استانداردهای آتش نشانی، سازندگان باید اطلاعات لازم را روی بدنه کپسول نصب نمایند. به همین دلیل این اطلاعات اعم از نوع مواد اطفا حریق، طرز کار، ظرفیت و موارد استفاده معمولا به صورت نوشته یا نقاشی کشیده شده بر روی کپسول آتش نشانی نصب می‌شود.
2-حروف
مشکلی که در نوشته وجود دارد این است که شاید این نوشته برای افراد خارجی قابلیت خوانده شدن نداشته باشد، بنابراین در کپسولهای آتش نشانی از حروف اختصاری که هر کدام نماینده یک گروه از مواد اشتعال‌زا می‌باشد، استفاده می‌شود. درجه بندی خاموش کننده‌ها به ترتیب زیر است:
گروه A: آتش سوزی‌های ناشی از مواد جامد مانند پارچه، چوب، لاستیک، کاغذ و … عامل خاموش کننده در این نوع حریق آب یا کف است.
گروه B: آتش سوزی‌های ناشی از مایعات اشتعال‌زا مانند بنزین، روغن و گریس. عامل خاموش کننده برای این نوع آتش سوزی دی اکسید کربن یا یک ماده شیمیایی خشک است.
گروه C: آتش سوزی‌های ناشی از لوازم الکتریکی مانند کامپیوتر. در این نوع حریق عامل خاموش کننده ماده دی اکسید کربن یا یک ماده شیمیایی خشک است.
گروه D: آتش سوزی‌های ناشی از فلزات قابل احتراق. عامل خاموش کننده مناسب در این نوع حریق دی اکسید کربن یا یک ماده شیمیایی خشک است.
گروه K: آتش سوزی‌های ناشی از روغن و چربی در آشپزخانه. ماده لازم برای مهار این نوع حریق ماده شیمیایی مرطوب یا خشک است.
حالا که با انواع حریق آشنا شدید نوبت آن است که انواع کپسولهای آتش نشانی و کاربرد آن‌ها را معرفی کنیم:
کپسول آتش نشانی پودری (ترکیبی از پودر و گاز)- رنگ قرمز:
از رایج‌ترین کپسولهای اطفا حریق، کپسول آتش نشانی پودری است که به کمک آن می‌توانیم طیف گسترده‌ای از انواع آتش سوزی‌های ناشی از مواد خشک (گروه A) و مایعات اشتعال‌زا (گروهB) را مهار کنیم.
نکته مهم در استفاده از این نوع کپسول‌ها این است که برای آتش سوزی انسان به هیچ عنوان نباید از آن استفاده کرد. همچنین از این خاموش کننده در فضای بسته هیچ‌گاه استفاده نکنید چون موجب ایجاد مشکل تنفسی برای فرد حاضر در آن محل می‌شود.
کپسول آتش نشانی آب و گاز- رنگ آبی:
عملکرد این نوع کپسول‌ها برای مهار حریق ناشی از مواد خشک (گروه B) عالی است. مشکلی که در این کپسول‌ها وجود دارد این است که مواد داخل آن در دمای زیر 4 درجه سانتی‌گراد یخ می‌زند.
کپسول آتش نشانی CO2:
این نوع کپسول‌ها بهترین خاموش کننده برای حریق برق هستند و دلیل آن هم این است که محتوای داخل آن شامل دی اکسید کربن بوده و اکسیژن در آن حذف شده است.
نکته ایمنی در استفاده از این مهار کننده این است که به هیچ وجه نباید در محیط‌های بسته و به سمت انسان استفاده شوند چون موجب خفگی و آسیب به دستگاه تنفسی فرد حاضر در محل می‌شوند.
کپسول آتش نشانی بایوفوم- سبز رنگ:
در این نوع کپسول‌ها از موادی به نام بایوفوم که برای محیط زیست نیز مضر نیستند، استفاده می‌شود. این کپسول برای مهار حریق مواد خشک و حلال‌ها مناسب است.
3-قطعات دستگاه
علاوه بر موارد گفته شده، کپسولهای آتش نشانی را می‌توان از نوع نازل و شکل ظاهری تشخیص داد:
- خاموش کننده محتوی آب، نازلی با قطر کم دارد.
- خاموش کننده گاز CO2 بدنه‌ای یک تکه و نازلی قیفی شکل و بدون درز دارد.
- خاموش کننده پودری نازلی معمولی دارد.
- خاموش کننده دارای کف، نازلی با سوراخ‌های هوا کش دارد.
استفاده صحیح از کپسول آتش نشانی (روش PASS)
نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی بسیار مهم بوده و می‌تواند در مهار یا عدم مهار حریق تاثیرگذار باشد. یکی از روش‌های بسیار جالب برای طرز استفاده صحیح از خاموش کننده‌ها در مواقع اضطراری به خاطر سپردن کلمه PASS است:
P: پین روی کپسول آتش نشانی را بکشید.
A: نازل را در قسمت پایین شیلنگ و به سمت آتش تنظیم کنید.
S: دسته یا اهرم را جهت تخلیه خاموش کننده بکشید.
S: کپسول را به سمت پایه آتش نگه داشته و با کشیدن نازل به سمت عقب و جلو و همچنین حرکت آن از طرفی به طرف دیگر، آتش را مهار کنید.
استفاده از روش مناسب برای مهار حریق
اگر بتوانید هر یک از ضلع‌های مثلث آتش را از بین ببرید موفق به مهار آتش سوزی خواهید شد. به طور کلی 3 روش زیر برای از بین بردن اضلاع مثلث آتش وجود دارد:
- از بین بردن حرارت: در این حالت می‌توانیم با استفاده از کپسول آب و گاز و یا آب حرارت موجود در محل را از بین ببریم.
- قطع کردن اکسیژن از رسیدن به آتش: در این روش می‌توانید رسیدن هوا به محل آتش را مسدود کنید که به این روش خفه کردن نیز گفته می‌شود.
- گرفتن مواد سوختنی: در این روش باید تمام مواد سوختنی را از محل آتش سوزی دور کنیم تا راهی برای گسترش و تغذیه آتش وجود نداشته باشد.
اقدامات بعد از مهار حریق
بررسی مجدد محیط
بعد از مهار حریق، سریعا محل مورد نظر را بررسی کنید تا مطمئن شوید آتش به طور کامل خاموش شده است. اگر متوجه شدید که آتش دوباره شعله ور شده حتما روند PASS را تکرار کنید.
تماس با آتش نشانی
باید توجه داشته باشید که کپسول آتش نشانی برای مهار شعله‌های کوچک کاربرد دارد و اگر شعله‌های آتش بزرگ باشند نباید با آتش بجنگید در این حالت باید محل را تخلیه کرده و در اسرع وقت با نیروهای آتش نشانی تماس بگیرید.
نکات ایمنی استفاده از کپسولهای آتش نشانی شامل چه گزینه‌هایی است؟
- کپسول باید در محل دید و قابل دسترس برای همگان نصب شود.
- کپسول و اجزای آن شامل دستگیره، درجه و شینگ باید به طور ماهانه بازدید شوند.
- تمام کپسول‌ها باید کارت شارژ داشته و زمان شارژ مجدد آن‌ها مشخص باشد.
- کپسول‌ها بعد از استفاده باید شارژ شوند.
- از کپسول‌ها در مقابل ضربه دیدن و نور مستقیم آفتاب محافظت شود.
- برای هر نوع آتش از کپسول مناسب آن استفاده شود.
- نحوه استفاده از کپسول به تمامی افراد ساکن در آن محل آموزش داده شود.
- کپسولهای آتش نشانی سالیانه جهت تست هیدرواستاتیک به محل مورد نظر ارسال شوند.
- برای مهار حریق‌های ناشی از برق به هیچ وجه از کپسولهای حاوی آب استفاده نکنید.
- داخل اتاق‌ها و در فضاهای بسته از کپسول هالوژنه استفاده نشود.
- راهنمای استفاده از کپسول در کنار کپسول یا روی آن حتما نصب شود.
- طبق زمان‌بندی خاصی کپسول‌ها برای شارژ به محل مورد نظر ارسال شوند و هرگز تمام کپسول‌ها را یکجا ارسال نکنید چون ممکن است در همان لحظه آتش سوزی رخ دهد و نیاز به کپسول داشه باشید.
- کپسولهای آتش نشانی حتما بعد از استفاده با علامت خاصی مشخص شوند.
نکات ایمنی استفاده از کپسول آتش نشانی CO2 چگونه است؟
یکی از نکات ایمنی استفاده از کپسول آتش نشانی CO2 توجه به رنگ آن است، این نوع کپسول به رنگ قرمز و با داشتن یک نوار مشکی بر روی آن و همچنین نازل مخروطی شکل قابل تشخیص است. نکته مهم در مورد این کپسول‌ها این است که چون دی اکسید کربن رسانای جریان برق نیست بنابراین برای مهار حریق‌های ناشی از لوازم برقی مانند تابلوهای برق و کامپیوتر بسیار مناسب است. از طرفی دیگر دی اکسید کربن به مواد موجود در محیط حریق خسارتی وارد نمی‌کند. لذا در صورتیک مواد با ارزشی دچار آتش سوزی شوند بسیار مناسب‌تر از آب عمل می‌کند.
و اما نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی CO2 به قرار زیر است:
- کپسول را به صورت عمود نگه دارید و سپس ضامن را کشیده و آن را بچرخانید.
- در فاصله امنی از محل آتش سوزی بایستید و نازل را به سمت آتش بگیرید.
- دستگیره را فشار دهید تا مواد مهار کننده داخل کپسول به بیرون هدایت شود.
- نازل را به صورت جارویی روی آتش حرکت دهید.
نکات ایمنی در رابطه با شارژ و بازرسی کپسول آتش نشانی چیست؟
بازدید و بازرسی کپسولهای آتش نشانی با توجه به نوع سیلندر و نوع محتویات مخزن در فواصل زمانی ماهانه، سه ماهه، شش ماهه و سالیانه انجام می‌گیرد. در این بازرسی باید نکات زیر مد نظر قرار بگیرد:
- بررسی محل قرارگیری نازل، شیلنگ و نشانگر فشار
- بازرسی محل نصب و عدم وجود مانع برای دسترسی به کپسول‌ها
- بررسی پر یا خالی بودن کپسول‌ها
- چک کردن خوردگی، نشتی، مسدود شدن نازل و آسیب‌های فیزیکی
شارژ کپسول آتش نشانی:
به طور کلی تمامی کپسول‌ها به غیر از کپسول CO2 باید به صورت سالیانه شارژ شوند. کپسول CO2 را می‌توان هر دو سال یکبار شارژ کرد. در صورتیکه از کپسول آتش نشانی استفاده کنیم صرف نظر از نوع کپسول ، باید نسبت به شارژ آن اقدام نماییم.
محل نصب کپسولهای آتش نشانی با توجه به وزن آن‌ها چگونه است؟
کپسولهای آتش نشانی وزن‌های مختلفی دارند که کمترین آن 1 کیلوگرم و بیشتر آن 50 کیلوگرم است. به طور کلی کپسول‌ها بر اساس وزن به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
کپسولهای دستی: این کپسول‌ها شامل انواع پودری و گازی هستند. استاندارد وزنی در کپسولهای پودری بین
0.5 تا 14 کیلوگرم و در کپسولهای گازی بین 1 الی 12 کیلوگرم است.
کپسولهای چرخدار و ثابت: وزن این کپسول‌ها بالای 12-14 کیلوگرم بوده و برای محیط‌های بزرگ و صنعتی مناسب هستند.
کپسولهای کمتر از 18 کیلوگرمی در فاصله 1 متری از سطح زمین و کپسولهای بیشتر از 18 کیلوگرم در فاصله 1.5 متری از سطح زمین نصب می‌شوند.
بهترین مرکز فروش کپسول آتش نشانی در تهران کجاست؟
صنایع فلزی نیکوکار مرکز فروش تجهیزات آتش نشانی در تهران است. محصولات عرضه شده در نیکوکار با استفاده از بهترین مواد و به روزترین تکنولوژی‌ها ساخته شده‌اند. شما برای خرید کپسول آتش نشانی CO2 و یا استعلام قیمت می‌توانید با شماره‌های 02166973956 و 09356407035 تماس حاصل نمایید.