سرعت عمل بالا در برابر آتش سوزی نقش بسزایی در مهار آن دارد. لازمه سرعت عمل بالا، آگاهی سریع از وقع آتش سوزی و محل آن است. سیستم اعلام حریق از جمله تجهیزات آتش نشانی است که با هدف شناسایی آتش سوزی در کوتاه‌ترین زمان ممکن بکار گرفته می‌شود. تجربه نشان داده است که به کمک تجهیزات اعلام حریق می‌توان تا حدی زیادی از بروز خسارت‌های جانی و مالی در زمان آتش‌سوزی جلوگیری کرد. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع سیستم اطفا حریق بپردازیم. تا پایان با ما همراه باشید.
انواع سیستم اعلام حریق
در زمان آتش سوزی آلاینده‌های مختلفی بسته به محیط ایجاد می‌شوند. در بین تمام آلاینده‌ها مونواکسید کربن فوق‌العاده خطرناک است. از این گاز تحت عنوان قاتل خاموش نیز یاد می‌شود. قرار گرفتن انسان در معرض این گاز در مدت زمان کوتاهی باعث بیهوشی و حتی مرگ می‌شود. بنابراین در شناسایی حریق باید سهم ویژه‌ای برای تشخیص سریع گاز مونواکسید کربن در نظر گرفته شود.
به طور کلی انواع سیستم اطفا حریق را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد که عبارت‌اند از:
1. سیستم اطفا حریق دستی
در سیستم اعلام حریق دستی به هیچ عنوان از تجهیزات خودکار برای کشف آتش سوزی استفاده نمی‌شود. در گذشته که سیستم‌های خودکار هنوز فراگیر نشده بودند، تنها گزینه روی میز سیستم اعلان حریق دستی بود.
البته به این معنی نیست که در حال حاضر از سیستم‌های دستی استفاده نمی‌شود. بلکه طبق اصول استاندارد حتی اگر در ساختمانی از سیستم خودکار استفاده شود، باید در کنار آن تجهیزات اعلام حریق دستی نیز بکار گرفته شوند.
در سیستم دستی، شناسایی و اعلام حریق توسط اپراتور انسانی صورت می‌گیرد. این روش شاید چندان کارآمد نباشد؛ اما در عین حال ارزان قیمت است. دو روش کلی نیز برای اعلام دستی آتش سوزی از سوی اپراتور انسانی وجود دارد:
آژیر دستی
با کشیدن اهرم، آژیر اعلام حریق به صدا در می‌آید. این روش در حال حاضر منسوخ شده است.
شستی اعلام حریق
در بخش‌های مختلف ساختمان کلیدهایی با درپوش شیشه‌ای تعبیه می‌شود. به محض تشخیص آتش سوزی، افراد درپوش شیشه‌ای را شکسته و شستی اعلام حریق را فشار می‌دهند. به این ترتیب آژیر خطر به صدا در می‌آید. شستی اعلام حریق معمولا باید در فاصله 1.1 تا 1.4 متر نسبت به زمین نصب شود.
2.سیستم اطفا حریق خودکار
در سیستم اطفا حریق خودکار تشخیص وقوع آتش سوزی بر عهده حسگر یا دتکتور اعلام حریق است. همان طور که اشاره کردیم، آتش سوزی با محصولات مختلفی همراه است. بر این اساس انواع حسگرها نیز برای شناسایی آتش‌سوزی طراحی می‌شوند.
دتکتور دودی و حرارتی به ترتیب قابلیت تشخیص دود و حرارت از جمله اصلی‌ترین انواع حسگرهای خودکار کشف حریق به شمار می‌روند.
سیستم‌های اطفا حریق خودکار به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
سیستم خودکار موضعی
در این سیستم، آژیر اعلام حریق به صورت مستقیم به حسگرها متصل هستند. بنابراین هر حسگر با تشخیص آتش به طور مستقیم آژیر خطر را به صدا در می‌آورد. سیستم اعلام حریق خانگی معمولا از این نوع است. در ساختمان‌های مسکونی عمدتا از دتکتورهای دودی نیز استفاده می‌شود. البته به هیچ عنوان نباید در ساختمان‌های دوبلکس از سیستم موضعی استفاده کرد.
سیستم خودکار مرکزی
در این سیستم با استفاده سیم کشی اعلام حریق، کلیه حسگرها به یک پنل مرکزی متصل می‌شوند. پس از تشخیص آتش سوزی، سیگنال از حسگر به پنل مرکزی منتقل می‌شود. سپس پنل مرکزی فرمان به صدا درآمدن آژیر خطر را صادر می‌کند.
نکته مهم در انتخاب سیستم اطفا حریق خودکار
در انتخاب سیستم اعلام حریق خودکار، باید به دقت بالا و عملکرد بدون خطای آن توجه داشته باشید. بعضا مشاهده می‌شود که در برخی از ساختمان‌های سیستم‌های اطفا حریق غیرفعال هستند. ساکنان ساختمان در توضیح علت این کار اشاره به عملکرد غیر دقیق سیستم اطفا حریق می‌کنند. حتما در زمان تهیه و اجرای این سیستم‌ها باید نهایت دقت به عمل آید.
اهمیت این موضوع برای مراکز حساس مانند بیمارستان‌ها دو چندان است. تصور کنید که در یک بیمارستان سیستم اطفا حریق بی‌جهت آژیر خطر را به صدا در بیاورد. این اتفاق قطعا باعث ایجاد دردسرهای فراوان برای بیماران می‌شود و ممکن است خسارات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
استانداردهای سیستم اطفا حریق
طراحی و نصب سیستم اطفا حریق یا اعمال هر گونه تغییر در سیستم موجود باید بر اساس اصول و دستورا‌لعمل‌های استاندارد انجام شود. بر این اساس سازمان آتش نشانی در ایران استاندارد شماره 1- 19684 را با عنوان سیستم‌های کشف و اعلام حریق ساختمان‌ها منتشر کرده است. بخش 1 این استاندارد به موضوع طراحی، نصب، راه‌اندازی، تعمیر و نگهداری انواع سیستم اعلام حریق اختصاص دارد.
لازم به ذکر است که این استاندارد تقریبا مشابه استاندارد مرجع NFPA 72 است. استانداردی که در تمام کشورهای دنیا به عنوان مرجع اصلی در بحث تجهیزات آتش نشانی به شمار می‌رود. در کنار آن استاندارد انگلیسی با نام BS EN 5839-1 نیز وجود دارد. این استاندارد نیز توسط محققان کشور انگلیس آماده شده و اعتبار بالایی دارد.
کلام پایانی
در این مقاله به معرفی انواع سیستم اطفا حریق پرداختیم. نکته مهمی که باید در پایان در خصوص تجهیزات اعلام حریق مطرح کنیم، آن است که تمام آن‌ها باید در برابر حرارت مقاومت بالایی از خود نشان دهند.
اگر قرار باشد این تجهیزات با قرار گرفتن در معرض آتش زودتر از بقیه لوازم موجود در ساختمان آسیب ببینند، به هیچ وجه کارایی نخواهند داشت.
فروشگاه اینترنتی نیکوکار به‌عنوان عرضه‌کننده انواع تجهیزات آتش‌نشانی، سیستم‌های مختلف اعلام حریق را نیز در سبد محصولات خود قرار داده است.
شما عزیزان برای اطلاع از قیمت سیستم اعلام حریق، مشاوره و راهنمایی در خصوص نصب و بهره‌برداری از این سیستم‌ها می‌توانید با ما تماس بگیرید. همکاران ما آماده پاسخ‌گویی به سؤالات شما هستند.
یک پاسخ
خیلی ممنون مطالب بسیار کامل و کاربردی هستند