برای اینکه ساختمان ایمنی داشته باشید نصب سیستم پاششی اطفا حریق امری ضروری است. البته این سیستم در بخش‌ها خاصی از ساختمان مانند پارکینگ‌ها بسیار کاربرد دارد. این سامانه پاششی که همه آن را به نام اسپرینکلر آتش نشانی می‌شناسیم نقش مهمی در کاهش خسارات ناشی از آتش سوزی دارد. تجربه نشان داده است ساختمان‌هایی که از این سیستم پاششی استفاده کرده‌اند به ندرت دچار آسیب‌های جبران ناپذیر شده و در صورت نصب استاندارد و نگهداری صحیح این سامانه با فعال شدن 80 درصد از آن‌ها آتش سوزی تا حدود زیادی مهار می‌شود. آنچه که قصد داریم در این مقاله از وبلاگ نیکوکار به آن بپردازیم، معرفی انواع اسپرینکلر آتش نشانی و کاربرد آن‌ها است.
برای اینکه به پاسخ تمام سوالات خود در مورد سامانه اسپرینکلر دست یابید، به شما پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
اسپرینکلر آتش نشانی چیست؟
بهتراست قبل از اینکه انواع اسپرینکلر آتش نشانی را معرفی کنیم، توضیح مختصری در مورد اینکه این سامانه پاششی چیست، بدهیم. امروزه با افزایش اهمیت رعایت موارد ایمنی در ساخت ساختمان‌ها، تقریبا همه ما این سیستم را در سقف ساختمان در محل کار خود و … دیده‌ایم.
اسپرینکلر آتش نشانی یک سامانه پاششی است که در محل‌های مشخصی در ساختمان‌ها نصب می‌شود. این سیستم با رسیدن دمای محیط به درجه خاص یا افزایش دود ناشی از آتش در فضا، فعال شده و با استفاده از سیستم اطفا حریق آبی، آتش را خاموش می‌کند.
انواع اسپرینکلر آتش نشانی تا چه حدی می‌توانند ایمنی لازم را تامین نمایند؟
ممکن است این سوال را از خود بپرسید که این سیستم مگر تا چه حد می‌تواند آتش را کنترل کند؟ بهتر است بدانید که امروزه در سراسر جهان از این سامانه انواع ساختمان‌های تجاری، مسکونی و … استفاده می‌شود و آمار نشان داده است که ایمنی سیستم اسپرینکلر در حدی مطمئن و بالاست که حدود 99 درصد از آتش سوزی توسط آن کنترل می‌شود. به طوری که 37 درصد آتش سوزی‌ها تنها با فعال شدن یک عدد، 56 درصد آتش سوزی‌ها با فعال شدن کمتر از 3 عدد و 83 درصد آتش سوزی‌ها تنها با فعال شدن بیش از 3 عدد اسپرینکلر مهار شده است.
این آمار قابل توجه اهمیت و ضرورت نصب این سامانه پاششی را در انواع ساختمان‌ها نشان می‌دهد.
نحوه عملکرد سامانه پاششی اسپرینکلر چگونه است؟
انواع اسپرینکلر آتش نشانی به صورت‌های مختلفی عمل می‌کنند اما اساس طرز کار اسپرینکلر به این صورت است که با افزایش حرارت در محیط شیشه جیوه تعبیه شده در اسپرینکلر شکسته شده و آب به سمت آب فشان هدایت شده و در نهایت با پاشش آب، آتش سوزی مهار می‌شود.
لازم است که بدانید دمای فعال شدن اسپرینکلرها برای ارتفاع‌ها و کاربردهای مختلف متفاوت بوده و این سامانه به علت رسانا بودن آب برای آتش سوزی‌های ناشی از جریان الکتریکی کاربرد ندارد. به طور کلی برای اسپرینکلرها 6 نوع شیشه جیوه‌ای تعبیه شده است که دمای کارکرد آن‌ها به شرح زیر است:
- نارنجی: 57 درجه سانتی گراد
- قرمز: 68 درجه سانتی گراد
- زرد: 70 درجه سانتی گراد
- سبز: 93 درجه سانتی گراد
- آبی: 141 درجه سانتی گراد
- بنفش: 182 درجه سانتی گراد
قطر لوله‌ای که جیوه درون آن قرار می‌گیرد در دو نوع Quick و Standard وجود دارد که نوع Quick عملکرد سریع‌تری نسبت به نوع استاندارد آن دارد.
انواع استراتژی سیستم اسپرینکلر برای خاموش کردن آتش در چند دسته قرار می‌گیرد؟
- سیستم تر wet pipe
- سیستم خشک dry pipe
- سیستم سیلابی deluge
- سیستم پیش عملگر pre-action
سیستم تر: در این سیستم آب با فشار بالا داخل لوله قرار گرفته است و به محض اینکه حرارت محیط افزایش یابد اسپرینکلر فعال شده و آب موجود جهت مهار آتش تخلیه می‌گردد. از مزایای این سیستم می‌توان به هزینه‌های پایین نصب و سرعت بالا اشاره کرد.
سیستم خشک: اساس کار این سیستم میزان فشار هوای فشرده داخل لوله‌ها است. به این صورت که با فعال شدن اسپرینکلر، هوای فشرده تخلیه شده و افت فشار درون لوله موجب می‌شود که شیر درون لوله باز شده و آب وارد شبکه لوله کشی شده و در نهایت با تخلیه آب از اسپرینکلر عملیات اطفا حریق صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است که این سیستم نسبت به سیستم تر عملکرد کندتری دارد.
سیستم سیلابی: در این سیستم تمام اسپرینکلرها باز بوده و سیستم اعلام حریق فرمان ورود آب به شبکه را به شیر کنترل ارسال می‌کند.
سیستم پیش عملگر: عملکرد این سیستم شبیه سیستم سیلابی است ولی فعال شدن آب فشان‌ها در سیستم پیش عملگر به صورت دستی صورت می‌گیرد. این سیستم بیشتر در مکان‌هایی که وسایل برقی وجود دارد و رسانا بودن آب موجب برق گرفتگی می‌شود، کاربرد دارد. بدین صورت که به علت دستی بودن آب فشان‌ها خطرات برق گرفتگی تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
اسپرینکلر آتش نشانی در چند دسته قرار می‌گیرد؟
سیستم اسپرینکلر یکی از موثرترین و کارآمدترین سیستم‌های اطفا حریق است. در واقع با نصب این سیستم در ساختمان‌ها از جان و مال افراد در برابر آتش سوزی محافظت می‌شود و با هزینه بسیار کم ما یک آتش نشان تمام وقت در اختیار داریم که در هر ساعتی از شبانه روز می‌تواند عملکرد بسیار موثری در هنگام بروز حریق داشته باشد و خیال ما را از بابت تامین ایمنی ساختمان راحت می‌کند.
به طور کلی اسپرینکلرهای آتش نشانی انواع مختلفی دارند که در دسته‌های زیر طبقه بندی می‌شوند:
اسپرینکلرهای اسپری کننده: این نوع اسپرینکلرها متشکل از انواع بالا زن، پایین زن و اسپری کننده بوده که از نظر نوع واکنش در دو دسته واکنش سریع و استاندارد قرار می‌گیرند.
- اسپرینکلر پایین زن: این اسپرینکلر به صورت عمودی نصب می‌شود و دفلکتور (صفحه منحرف کننده جریان آب بوده که آب پس از برخورد با آن به قطعات کوچکتری تقسیم می‌شود) آن به سمت پایین است. به طوری که آب بعد از خارج شدن از اوریفیس (روزنه‌ای بر روی اسپرینکلر بوده که بر روی مقدار آب خروجی از اسپرینکلر تاثیر می‌گذارد) به دفلکتور برخورد کرده و به صورت پاشش نیم کره‌ای بر روی آتش اسپری می‌شود. اسپرینکلر مخفی (concelead) نوع خاصی از این نوع اسپرینکلرها است که بیشتر برای اماکنی مانند هتل‌ها، بناهای تاریخی، فرودگاه‌ها، ساختمان‌های لوکس و … که جنبه‌های زیبایی شناختی و معماری اجازه نمی‌دهد که اسپرینکلرها نمایان باشند، کاربرد دارد.
- اسپرینکلر دیواری: این نوع اسپرینکلر دفلکتور ویژه‌ای دارد و به گونه‌ای طراحی شده است که بیشترین مقدار آب را به دورترین نقطه از نزدیکترین دیوار به اسپرینکلر تخلیه می‌کند. نزدیکترین دیوار به این نوع اسپرینکلر دیواری است که اسپرینکلر به صورت افقی بر روی آن نصب شده است. لازم به ذکر است که پاشش در این نوع اسپرینکلرها به صورت ربع کره است.
- اسپرینکلر بالا زن: این نوع اسپرینکلر به صورت عمودی نصب می‌شود و نحوه عملکرد آن به این صورت است که آب در جهت بالا از اوریفیس خارج شده و بعد از برخورد به دفلکتور به صورت پاشش چتری به سمت پایین جریان پیدا می‌کند. این نوع اسپرینکلرها بیشتر برای مکان‌هایی که مانع یا انسدادی هنگام جریان یافتن آب وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- اسپرینکلر واکنش سریع و واکنش استاندارد: بسیاری از افراد باور دارند که اسپرینکلرهای واکنش استاندارد به دلیل داشتن گواهینامه استاندارد به این نام معروف شده‌اند در حالیکه علت نام‌گذاری آن‌ها به این نام به دلیل حساسیت کمتر آن‌ها نسبت به اسپرینکلرهای واکنش سریع است. به طوری که حباب شیشه‌ای حاوی مایع منبسط شونده در اسپرینکلر واکنش سریع (حدود 3 میلیمتر) باریک‌تر از واکنش استاندارد (حدود 5 میلیمتر) است.
اسپرینکلرهای پوشش گسترده: این نوع اسپرینکلرها از انواع اسپرینکلرهای اسپری واکنش استاندارد هستند که با پوشش دادن مساحت بیشتر می‌توانند باعث کاهش هزینه‌های نصب سیستم اسپرینکلر شوند. در شرایط یکسان اسپرینکلرهای اسپری کننده بالا زن و پایین زن حدود 225 فوت مربع (20 متر مربع) را پوشش می‌دهند در حالیکه اسپرینکلرهای پوشش گسترده حدود 400 فوت مربع (37 متر مربع) را پوشش می‌دهند. یعنی 43% پوشش دهی بیشتر و در نتیجه کاهش حجم سیستم آبرسانی.
به طور کلی محدودیت مساحت تحت پوشش اسپرینکلرهای پوشش گسترده در محیط‌های معمولی و کم خطر حدود 400 فوت مربع (37 متر مربع) و در محیط‌های پر خطر برابر با 196 فوت مربع (18 متر مربع) تعیین شده است.
اسپرینکلرهای زود اطفا کننده واکنش سریع (ESFR): انتظار همه ما از سیستم اطفا حریق اسپرینکلر، کنترل آتش سوزی تا رسیدن نیروهای امدادی بوده و شاید هیچوقت انتظار اطفای کامل حریق را نداشته‌ایم. اما در مورد اسپرینکلرهای زود اطفا کننده تا حدود زیادی تصور ما از خاموش کردن آتش به طور کامل به واقعیت تبدیل می‌شود. در واقع این سیستم سرعت واکنش و فعال سازی بالایی داشته و در نتیجه برای مهار کردن حریق‌های بزرگ در اماکنی مانند انبارها کاربرد دارد.
این اسپرینکلرها با توجه به عملکردی که دارند بیشتر برای محیط‌های پر خطر و آتش سوزی‌های گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اسپرینکلرها نسب به اسپرینکلرهای اسپری کننده مساحت پوشش دهی کمتر و نرخ تخلیه بالاتری دارند.
اسپرینکلرهای (CMSA): آتش سوزی با توجه به طبیعتی که دارد بعد از وقوع به سرعت گسترش می‌یابد به طوری که در آتش سوزی‌های بزرگ حجم آب کمتر با قطرات ریزتر هیچ تاثیری در کنترل حریق ندارد و این قطرات قبل رسیدن به مرکز حریق بخار می‌شوند.
اسپرینکلرهای CMSA دقیقا به همین منظور طراحی شده‌اند به طوری که با داشتن یک دفلکتور ویژه قابلیت پاشش قطرات درشت بر روی آتش را داشته که نقش مهمی در کنترل حریق دارد. این اسپرینکلرها همانند اسپرینکلرهای ESFR برای محیط‌هایی مانند انبارها که احتمال وقوع آتش سوزی‌های بزرگ در آن‌ها وجود دارد، کاربر دارند.
مساحت پوشش دهی این اسپرینکلرها نسب به اسپرینکلرهای اسپری کننده کمتر است.
اسپرینکلرهای مسکونی: هر ساله حدود 80% آتش سوزی‌ها در محیط‌های مسکونی اتفاق می‌افتد و مرگ و میر افراد تا حدود 80% به علت وقوع آتش سوزی در این محیط‌ها است. همچنین به دلیل وجود مبلمان، پرده، لوازم چوبی و … آتش به سرعت گسترش می‌یابد. استنشاق گازهای سمی در این محیط‌ها یکی از دلایل عمده مرگ و میر افراد حاضر در محل است.
بر اساس استانداد NFPA اسپرینکلرهای مورد استفاده در اماکن مسکونی باید از نوع واکنش سریع یا واکنش سریع با پوشش گسترده باشند. بنابراین تمام اسپرینکلرهای مورد استفاده در این محیط‌ها از نوع واکنش سریع هستند.
اسپرینکلرهای موجود در محل‌های مسکونی پاشش آب متفاوتی نسبت به سایر انواع اسپرینکلر آتش نشانی دارند به طوری که حجم بیشتری از آب را به صورت پاشش بیضوی (به جای کروی) بر روی حریق تخلیه می‌کنند.
انواع اسپرینکلر آتش نشانی را از کجا بخریم؟
شما برای استعلام قیمت اسپرینکلر یا خرید اسپرینکلر آتش نشانی از مرکز فروش تجهیزات آتش نشانی و ایمنی نیکوکار می‌توانید با شماره‌های 02166973956 و 09356407035 تماس حاصل نمایید. این فروشگاه تمام محصولات خود را با قیمت مناسب و کیفیت بالا عرضه می‌کند. مشاوران و متخصصان مجموعه نیکوکار در تمام 7 روز هفته آماده پاسخگویی به سوالات شما در مورد انواع تجهیزات آتش نشانی هستند. قبل از خرید می‌توانید مشخصات اسپرینکلر مورد نظر خود را از مشاوران نیکوکار دریافت نمایید و سپس خرید خود را نهایی کنید.